Hoe beschadigt de zon je huid?

Zonneschade wordt snel vergeten zodra de roodheid verdwijnt, maar deze vorm van huidschade is niet alleen maar kortdurige roodheid en irritatie: het is een ernstige bedreiging voor de gezondheid van je huid.

Uv-stralen dringen diep door in de huidlagen, en veroorzaken daarmee langdurige schade zoals vroegtijdige huidveroudering en huidkanker

Zonbeschadigde huid kan beangstigend zijn, maar we helpen je graag beter begrijpen hoe zonneschade invloed heeft op je huid en welke stappen je kan nemen om risico's te verminderen.

Hoe meer je weet, hoe makkelijker het is om jezelf te beschermen! Een snelle hint: zonnebescherming is meer dan alleen SPF.

Onderwerpen:

• Verschillende soorten uv-straling:
• Wat is fotoveroudering?
• Gevolgen van zonneschade
• Bescherming tegen zonneschade
• Kun je zonneschade herstellen?

Verschillende soorten uv-straling:

Laten we allereerst de externe factoren bespreken die zonneschade veroorzaken: uv-stralen. Er zijn twee soorten uv-stralen die zonneschade veroorzaken: Uv-a en uv-b.

Uv-A-stralen activeren de huid op een ongezonde manier totdat het donkerder kleurt, maar deze stralen zijn niet de oorzaak van zonnebrand. Uv-A-stralen dringen veel dieper door in de huid en kunnen huidkanker veroorzaken of vroegtijdige huidveroudering. In tegenstelling tot uv-B-stralen is de dreiging van uv-A-stralen constant aanwezig bij daglicht. "Veel van mijn patiënten zijn verrast wanneer ze erachter komen dat uv-A-stralen je huid zelfs door een raam bereiken. Huidschade kan dus voorkomen wanneer je binnen zit naast een raam of tijdens het autorijden," zegt dermatoloog Dr. McLellan.

Uv-B-stralen veroorzaken zonnebrand en activeren vroegtijdige huidveroudering. Uv-B-stralen worden geabsorbeerd door de bovenste huidlagen en worden beschouwd als algemene oorzaak van de meeste soorten huidkanker. Hoewel ze korter zijn dan uv-A-stralen, zijn uv-B-stralen veel intenser, met name tijdens piekuren (tussen 10.00 's ochtends en 16.00 's middags), wanneer we het vaakst buiten zijn! "De SPF op je zonnebrand geeft aan hoe goed deze beschermt tegen uv-B-stralen," legt Dr. McLellan uit.

Wat is fotoveroudering?

Als je eerder zonneschade hebt bestudeerd, ben je vast wel eens de term "fotoveroudering" tegengekomen. Het klinkt ingewikkelder dan het is.

Fotoveroudering is een term die gebruikt wordt om alle huidverouderingsschade te beschrijven (rimpels, fijne lijntjes, ongelijkmatige teint, pigmentvlekken) die de zon en licht veroorzaken. Fotoveroudering wordt je leven lang opgebouwd, telkens als je blootgesteld wordt aan het licht. "Het is altijd interessant om tegen de zon beschermde huid te vergelijken met onbeschermde aan de zon blootgestelde huid bij oudere mensen - je kunt heel goed de huidschade zien die door blootstelling aan de zon wordt veroorzaakt," vertelt Dr. McLellan.

Hoewel uv-stralen een grote rol spelen in huidschade, zijn er ook andere vormen van licht die fotoveroudering kunnen veroorzaken. High Energy Visible Light, ook wel bekend als HEV licht, en infrarood licht zijn ook oorzaken van fotoveroudering.

Gevolgen van zonneschade

Naast de voor de hand liggende korte termijn gevolgen zoals een verbrande huid, heeft zonneschade veel serieuzere lange termijn gevolgen voor onze huid.

Zonneschade beschadigt het vermogen van de huid om essentiële onderdelen zoals antioxidanten, vetzuren, ceramiden, hyaluronzuur en vitaminen vast te houden. Onze huid heeft deze bestanddelen nodig om er jong en gezond uit te blijven zien. Door zonneschade wordt de huidbarrière aangetast, wat kan leiden tot vele andere ongewenste huidproblemen. Onbeschermde blootstelling aan uv-licht kan zelfs schade aan het immuunsysteem veroorzaken wat impact heeft op onze algehele gezondheid.

Aanvullend op mogelijk levensbedreigende huidkanker en schade aan het immuunsysteem, kan onbeschermde blootstelling aan de zon en uv-stralen ook de volgende lange termijn gevolgen hebben:

• Meer fijne lijntjes en rimpels
• Huidverkleuringen en ongelijkmatige teint
• Droge & dunne huid
• Huidverslapping
• Opeenhoping van dode huidcellen op en onder het huidoppervlak, waardoor er doffe huid ontstaat

Schade door uv-A-stralen is verraderlijk, omdat je geen irritatie voelt terwijl het wel schade aanricht in je huid. Na verloop van tijd zorgt dit voor huidafwijkingen, wat resulteert in huidveroudering en een verhoogde kans op huidkanker. "We moeten stoppen met denken dat een gebruinde huid er gezond uitziet. Zelfs zonder te verbranden veroorzaakt uv-A-straling huidschade," zegt Dr. McLellan.

Hoe werkt vitamine C?

Het is van nature aanwezig in de huid en ondersteunt belangrijke functies. Het verstevigt bijvoorbeeld de huid door het stimuleren van stoffen zoals collageen, dat bescherming biedt tegen oxidatieve schade (veroorzaakt door blootstelling aan de zon) en het reguleert de melanineproductie om factoren te verstoren die de ontwikkeling van pigmentvlekken en een ongelijkmatige teint veroorzaken. Het is zelfs de meest voorkomende antioxidant in de huid!

Onderzoek toont aan dat de hoge hoeveelheden vitamine C afnemen naarmate we ouder worden en worden blootgesteld aan schade door luchtvervuiling en uv-straling. Het plaatselijk aanbrengen van vitamine C - mits goed geformuleerd en verpakt - kan helpen bij het aanpakken van enkele tekenen van deze afname, bijvoorbeeld pigmentvlekken, rimpels, en verlies van stevigheid.

Bescherming tegen zonneschade

Voorkomen is beter dan genezen. Zodra je huid beschadigd is kun je dit gedeeltelijk herstellen maar alleen tot op zekere hoogte.

Het is noodzakelijk om dagelijks een oogcrème of zonnebrandcrème met SPF 30+ of PA++++ te gebruiken, regen of zon. Verhoog je SPF naar 50 als je langere tijd buiten gaat zijn of als de zon een intensiteit heeft van 8 of hoger op de uv-index. Voor degenen met verhoogd risico geldt: volg altijd de SPF aanbeveling op van je huisarts.

Belangrijk: Het is nooit te laat om te beginnen met SPF, maar hoe sneller hoe beter. Het zal je verbazen hoe gezonder je huid eruit ziet en aanvoelt wanneer je deze beschermt tegen uv-licht. "Zonnebrandcrème is niet alleen nodig op het strand - ik raad iedereen aan om SPF toe te voegen aan hun dagelijkse routine voor optimale bescherming," zegt Dr. McLellan.

Bedenk wel dat wanneer je langdurig buiten bent of transpireert, je je SPF regelmatig opnieuw moet aanbrengen (iedere twee uur, en in het water nog vaker!) om verzekerd te zijn van volledige bescherming. Sommige medicatie of skincare producten kunnen je huid gevoeliger maken voor de zon. Vraag om advies bij je apotheek over mogelijke risico's bij blootstelling aan de zon met je huidige medicatie.

Je lippen kunnen ook zonneschade oplopen. Bescherm ze met een lippenbalsem met SPF en breng deze regelmatig opnieuw aan omdat eten en drinken ervoor zorgt dat het snel vervaagt. "Vergeet niet je hoofdhuid, oren en handen," zegt Dr. McLellan. Veel mensen leggen de focus op het beschermen van hun gezicht maar vergeten deze andere kwetsbare gebieden.

Zonneschade voorkomen stopt niet bij SPF. Andere beschermende maatregelen zijn net zo belangrijk: een hoed met brede rand, zonnebril, en kleding met uv-bescherming. Het is uiteraard aan te raden om de middagzon te vermijden en schaduw op te zoeken waar mogelijk.

Kun je zonneschade herstellen?

Zonneschade is niet 100% te herstellen maar met skincare kun je bepaalde tekenen van huidveroudering vervagen:

• AHA- of BHA-exfoliant: verwijdert opgehoopte dode huidcellen, verzacht de huid, verbetert teint en zorgt voor een glowy huid. Het zorgt ook voor een stevigere huid die sterker aanvoelt.
• Retinol: voorkomt en vervaagt rimpels en andere tekenen van huidveroudering die door zonneschade veroorzaakt zijn.
• Vitamine C: verheldert zichtbaar ongelijkmatige teint.
• Antioxidant serum: beschermt de huid tegen schadelijke invloeden van buitenaf en geeft je SPF een boost.
• Huidbarrière versterkende nachtcrème: voedt en hydrateert de huidbarrière, versterkt en voorkomt toekomstige huidschade.

Zonneschade kan beangstigend zijn. Maar onthoud: hoe eerder je iets doet, hoe beter je je huid op de lange termijn kunt beschermen! Jaren later zul je minder tekenen van huidveroudering zien vergeleken met andere mensen van dezelfde leeftijd. Je huid zal zich jonger gedragen en egaler eruit zien.

Geraadpleegde bronnen:

1. Cleveland Clinic, juli 2023, webpagina
2. International Journal of Molecular Science, september 2021, ePublicatie Skin Pharmacology and Physiology, juni 2018, 50-59
4. Journal of Cosmetic Dermatology, februari 2020, pagina's 407-415
5. Facial Plastic Surgery, december 2016, pagina's 1- 10